นมผง

นมผงที่บรรจุจำหน่ายในถุงพลาสติกกับที่บรรจุในกระป๋องอย่างดี คุณค่าทางอาหารแตกต่างกันอย่างไร ให้เด็กกินนมผงที่บรรจุใส่ถุงตั้งแต่อายุ 7 เดือน เด็กจะได้รับประโยชน์จากนมผงนี้เต็มที่หรือไม่

ถาม
ขอเรียนถามปัญหาดังนี้
1. นมผงธรรมดา ชนิดแบ่งบรรจุจำหน่ายในถุงพลาสติก กับนมผงบรรจุในกระป๋องโฆษณาอย่างดี คุณค่าทางอาหารแตกต่างกันมากน้อยเพียงใด ดิฉันได้ให้ลูกกินชนิดแบ่งบรรจุ ซึ่งทางโรงพยาบาลในจังหวัดเป็นตัวแทนจำหน่าย เริ่มกินตั้งแต่อายุ 7 เดือน เพราะราคาไม่แพงเกินไป อยากทราบว่า เด็กจะได้รับประโยชน์จากนมผงนี้ได้เต็มที่หรือไม่ บางทีคิดแล้วไม่สบายใจเพราะเป็นของราคาถูก

2. ลูกคนเล็กตอนนี้อายุ 6 เดือน ตอนนี้กินนมผงดัดแปลงชนิดบรรจุกระป๋อง (ราคาไม่แพงอีกเช่นกัน) ถ้าจะเปลี่ยนเป็นนมผงธรรมดา ตามข้อ 1 ได้หรือยัง อยากจะให้คุณหมอช่วยแนะนำให้นมผงธรรมดาแก่เด็กด้วย

3. การชงนมผงธรรมดา เราใส่นมผงมากยิ่งดีใช่ไหม เพราะเขาไม่ค่อยมีช้อนตวงมาให้
ประไพ/ตรัง

ตอบ
1. นมผงธรรมดาที่บรรจุในถุงพลาสติกจากแหล่งที่เชื่อถือได้ ถ้าบรรจุดีๆจะมีคุณค่าเหมือนกับนมวัวซึ่งทำเป็นนมผง ถ้าละลายน้ำตามความเหมาะสมก็จะได้เหมือนนมสด แต่เราเรียกว่านมคืนรูป เพราะเอานมผงมาละลายน้ำให้กลับสภาพเป็นนมคืนรูป

คุณค่าทางด้านโภชนาการก็คงเหมือนกับนมสดที่ได้จากนมวัว ซึ่งก็ใช้ได้เมื่อเทียบกับนมบรรจุกระป๋อง โดยทั่วไปก็คุณภาพใกล้เคียงกัน แต่นมที่บรรจุกระป๋อง เขาอาจจะมีการเพิ่มวิตามินบางตัว เช่น วิตามินเอ วิตามินดี หรือบางประเภทก็อาจจะมีเกลือแร่ด้วย

เพราะฉะนั้น ถ้าลูกคุณกินนมผงธรรมดา โดยถือว่าการกินนมเป็นการกินอาหารหมู่หนึ่งเท่านั้น และมีอาหารเสริมอื่นๆด้วย ก็ใช้ได้ ไม่ต้องไม่สบายใจอะไรทั้งสิ้น

2. โดยทั่วไป การเลี้ยงทารกเล็กๆนั้น เราเน้นนมแม่ก่อน ถ้ามีความจำเป็นก็อาจจะใช้นมผงดัดแปลงที่ใช้สำหรับเลี้ยงทารก จะเป็นยี่ห้อไหนก็ได้ ที่สำคัญก็คือ ตอนผสมควรให้สะอาดจริงๆ กินเข้าไปแล้วจึงจะไม่ท้องเสีย ถ้าเด็กอายุเกิน 6 เดือนขึ้นไป ก็อาจจะให้นมผงธรรมดาได้ โดยให้กินควบคู่ไปกับอาหารเสริม เช่น กินข้าวใส่ไข่ ข้าวใส่ปลา หรือเต้าหู้ขาว และมีการใส่ผักด้วย และถ้าเด็กยังมีน้ำหนักน้อย ก็อาจจะเพิ่มน้ำมันในข้าวต้ม หรือโจ๊กด้วย

3. ความเข้าใจที่ว่า การใส่นมผงชงให้ทารกมากๆยิ่งดี เป็นความเข้าใจที่ไม่ถูกต้อง การชงนมผงธรรมดานั้น ควรจะชงในสัดส่วนที่เหมาะสม โดยอ่านเอาจากข้างกระป๋องหรือข้างกล่อง แต่ถ้าเผื่อเป็นนมที่บรรจุในถุงพลาสติกก็อาจจะต้องใช้ช้อนตวงจากนมกล่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ถ้าเป็นเด็กเล็กจะต้องเตรียมให้ถูกต้อง คือ เตรียมให้ได้พลังงานประมาณ 20 แคลอรี ต่อน้ำ 30 มิลลิลิตร

เหตุผลที่ต้องเตรียมให้ถูกต้องก็เพราะว่า ถ้าเผื่อเราใส่นมมากเกินไป เด็กจะได้เนื้อนมมากเกินกว่าที่ได้น้ำ เมื่อเด็กกินเข้าไปจนเกิดอาการหิวน้ำและร้อง ร้องเสร็จเราคิดว่าเด็กหิวนมก็ให้กินนมอีก ที่แท้เด็กหิวน้ำเพราะนมมันข้นไป เลยทำให้คอแห้ง

กล่าวโดยสรุปก็คือ ต้องเตรียมให้ถูกต้อง อาจจะต้องใช้ช้อนตวงจากนมกระป๋องแล้วมาตวง เมื่อเราทำจนกะได้ถูกต้องแล้ว ก็ใช้ช้อนสะอาดตวงได้ แต่ไม่ควรใส่นมผงมาก เพราะยิ่งใส่มาก ก็ยิ่งมีปัญหาดังกล่าวแล้ว

ถ้าเผื่อบางคนใส่นมผงมาก เด็กหิวน้ำร้อง แม่คิดว่าหิวนมก็ให้กินนม พอเด็กร้องอีก ก็ให้กินนมอีก เราจะฝึกเด็กให้เป็นคนหิวเก่ง ดูดเก่ง ในที่สุดจะเป็นเด็กอ้วนในอนาคต
นพ.ไกรสิทธิ์ ตันติศิรินทร์