ยาป้องกันไข้รูมาติก

คำถาม ขอทราบเกี่ยวกับยาที่สามารถป้องกันไข้รูมาติกได้ผล.

สมาชิก

คำตอบ เมื่อเป็นไข้รูมาติกแล้วจำเป็นต้องให้ยาป้องกันไม่ให้กลับเป็นซ้ำ (secondary prophylaxis) เพื่อไม่ให้กลายเป็นโรคลิ้นหัวใจรูมาติกถาวร หรือไม่ให้โรคลิ้นหัวใจที่เป็นอยู่แล้วทรุดลง สามารถเลือกใช้ยาป้องกันอย่างใดอย่างหนึ่งดังแสดงในตารางที่ 1 การให้ยาฉีดจะมีประสิทธิภาพดีกว่ายากิน ระยะเวลาที่ต้องให้ยาป้องกันแสดงในตารางที่ 2.

ตารางที่ 1. ยาป้องกันไข้รูมาติก.

ตารางที่ 2. ระยะเวลาในการให้ยาป้องกันไข้รูมาติก.

เอกสารอ้างอิง
1. สุเทพ วาณิชย์กุล. ไข้รูมาติก : ความก้าวหน้าในปัจจุบัน. ใน : สุพร ตรีพงษ์กรุณา, นงนุช สิระชัยนันท์, สามารถ ภคกษมา, ประชา นันท์นฤมิต, บรรณาธิการ. กรุงเทพฯ : บียอนด์ เอ็นเทอร์ไพรซ์, 2549:71-86.
2. WHO expert consultation on rheumatic fever and rheumatic heart disease. Rheumatic fever and rheumatic heart disease : report of a WHO expert consultation. Geneva : WHO, 2004:1-122.

สุเทพ วาณิชย์กุล พ.บ.
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ หน่วยโรคหัวใจเด็ก ภาควิชากุมารเวชศาสตร์
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

การใช้ iso-tretinoin ทาเพื่อลดรอยตีนกา
ถาม การใช้ iso-tretinoin ทาเพื่อลด photo aging รอบดวงตา (รอยตีนกา) จะได้ผลเท่ากับการใช้ tretinoic acid หรือไม่ เห็นในวารสารกล่าวถึงแต่ tretinoic acid.

สมศักดิ์ ธรรมบุตร

ตอบ iso-tretinoin เป็นอนุพันธ์ของ tretinoic acid มีฤทธิ์ยับยั้งการสร้าง collagenase ซึ่งจะย่อยสลายคอลลาเจนในชั้นหนังแท้ ทำให้เกิดริ้วรอย.¹ นอกจากนี้ยังช่วยกระตุ้นให้เกิดการสร้างคอลลาเจน type 1 และ type 7 ในชั้นหนังแท้ ทำให้ริ้วรอยลดลง.² มีการศึกษาพบว่า iso-tretinoin สามารถลด fine และ coarse wrinkle ได้ผลดี โดยมีผลระคายเคืองต่อผิวหนังน้อยกว่าที่มีรายงานใน tretinoic acid.³

ปัจจุบันนี้ยังไม่มีการศึกษาที่เปรียบเทียบประสิทธิภาพระหว่าง tretinoin และ iso-tretinoin โดยตรงในการลดริ้วรอยบนใบหน้า. อย่างไรก็ตาม เมื่อใช้รอบดวงตาควรระวังเรื่องการระคายเคือง หรือผิวหนังลอกแดง เพราะบริเวณนี้เป็นบริเวณที่บอบบางกว่าส่วนอื่น.⁴

เอกสารอ้างอิง
1. Fisher GJ, Wang ZQ, Datta SC, et al. Pathophysiology of premature aging skin induced by ultraviolet light. N Engl J Med 1997;337: 1419.
2. Woodley DT, Zelickson AS Briggaman RA, et al. Treatment of photoaged skin with topical tretinoin increases epidermal-dermal accho- ring fibrils. JAMA 1990;263:3057.
3. Maddin S, Laurharanta J, Agache P, et al. Isotretinoin improves the appearance of photoaged skin : results of a 3 6-week, multicentre,doubleblind, placebo-controlled trial. J Am Acad Dermatol 2000;42:56-63.
4. Leslie Bauman. Retinoids. In : Leslie Bauman. Cosmetic dermatology : Principles and practice. United states of America : McGraw-Hill, 2002:86-7.

ณัฏฐา รัชตะนาวิน พ.บ.
หน่วยโรคผิวหนัง ภาควิชาอายุรศาสตร์
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

การใช้ antibiotic กรณีถูกงูกัด
ถาม กรณีถูกงูกัด เมื่อไรจะให้ antibiotic (แพทย์จำนวนมากมักให้ Pen V (250) 1 X 4 กิน เพราะกลัวว่าแผลจะอักเสบหรือมีการติดเชื้อตามมา).

สมาชิก clinic

ตอบ กรณีที่ถูกงูกัด ผู้เชี่ยวชาญบางท่านแนะนำการให้ antibiotic prophylaxis.¹ โดยอาศัยพื้นฐานข้อมูล bacterial flora ของปากงู.² ยาที่ให้เป็น parenteral form เช่น Benzyl penicillin with metronidozole บ้าง chloramphenicol with gentamicin ไม่พบข้อมูล Pen V. อย่างไรก็ตามพบหลักฐานการติดเชื้อของแผลงูกัด จำนวนน้อย³ และไม่สามารถยืนยันประโยชน์ของ prophylactic antibiotic ได้.^4-7

ในมุมมองของความสิ้นเปลืองค่า antibiotic และการก่อปัญหาการดื้อยาในอนาคต guideline การดูแลแผลงูกัด กล่าวว่า routine antibiotic prophylaxis นั้น ไม่มีความจำเป็น ควรพิจารณาการดูแลแผลเมื่อหลังถูกกัด มีการติดเชื้อ หรือเสี่ยงต่อการติดเชื้อจากการดูแลไม่ถูกต้อง เช่น การใช้ปากดูดพิษจากแผล การเอาดินพอก หรือผ้าสกปรกพันแผลก่อนมาพบแพทย์ การย้อมหรือเพาะเชื้อจากหนองในแผลเป็นข้อบ่งชี้ในการให้ antibiotic รักษามากกว่าการให้ prophylaxis.

เอกสารอ้างอิง
1. Goldstein EJ, Citron DM, Gonzalez H, Russell FE, Finegold SM. Bacteriology of rattlesnake venom and implications for therapy. J Infect Dis 1979 Nov;140(5):818-21.
2. Ledbetter EO, Kutscher AE. The aerobic and anaerobic flora of rattlesnake fangs and venom : therapeutic implications. Arch Environ Health 1969 Dec;19(6):770-8.
3. Clark RF, Selden BS, Furbee B. The incidence of wound infection following crotalid envenomation. J Emerg Med 1993 Sep-Oct;11(5):583-6.
4. Kerrigan KR. Venomous snakebite in eastern Ecuador. Am J Trop Med Hyg 1991 Jan;44(1): 93-9.
5. Weed HG. Nonvenomous snakebite in Massachusetts : prophylactic antibiotics are unnecessary. Ann Emerg Med 1993 Feb;22(2):220-4.
6. Tagwireyi DD, Ball DE, Nhachi CF. Routine prophylactic antibiotic use in the management of snakebite. BMC Clin Pharmacol 2001;1:4.
7. Kularatne SA, Kumarasiri PV, Pushpakumara SK, Dissanayaka WP, Ariyasena H, Gawaram-mana IB, Senanayake N. Routine antibiotic therapy in the management of the local inflammatory swelling in venomous snakebites: results of a placebo-controlled study. Ceylon Med J 2005 Dec;50(4):151-5.

นิรันดร์ วรรณประภา พ.บ.
รองศาสตราจารย์
ภาควิชากุมารเวชศาสตร์
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล
มหาวิทยาลัยมหิดล

บรรณาธิการ
สุรางค์ เจียมจรรยา พ.บ.
ศาสตราจารย์, ภาควิชากุมารเวชศาสตร์
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี
มหาวิทยาลัยมหิดล