สุขภาพในช่องปาก

อุดฟันได้ผลดีทุกครั้งหรือไม่ แปรงฟันทุกครั้งหลังอาหารและก่อนนอน ยังมีกลิ่นปากอยู่ การขูดหินปูนออกจะทำให้กลิ่นปากหายหรือไม่

ถาม
เนื่องจากกระผมเป็นโรคฟัน เคยไปตรวจที่โรงพยาบาล 1 ครั้ง หมอได้นัดไปอุดฟันและขูดหินปูน ผมก็ไปอุดฟันเรียบร้อย แต่ยังไม่ได้ขูดหินปูน

ขอเรียนถามดังนี้
1. การอุดฟันจะได้ผลดีเสมอไปหรือไม่
2. คราบหินปูนที่เกาะตามฟันมีโทษอย่างไร
3. ถ้าขูดออกแล้ว และอุดฟันแล้ว โรคปริทันต์ จะหายขาดหรือไม่
4. กลิ่นเหม็นในปาก เกิดจากอะไร เกิดจากคราบหินปูนใช่หรือไม่
5. ผมแปรงฟันทุกครั้งหลังอาหาร และก่อนนอน แต่ทำไมถึงมีกลิ่นปากแรง เมื่อขูดคราบหินปูนออกแล้ว กลิ่นปากจะหายหรือไม่
6. ยาบ้วนปาก เช่น “ลิสเตอรีน” จะช่วยดับกลิ่นและฆ่าเชื้อโรคในปากได้เสมอไปหรือไม่
7. ที่ลิ้น ไม่ทราบมีอะไรเกาะสีขาวๆเต็มไปหมด แก้ไขอย่างไร และมีโทษอย่างไร
สุรัตน์/ชุมพร

ตอบ
จดหมายของคุณ ทำให้ผมยินดีที่คุณเป็นผู้หนึ่งที่เริ่มสนใจกับสุขภาพในช่องปาก หากแต่ยังขาดความรู้ความเข้าใจบางประการ ซึ่งอาจเป็นเพราะบริการทันตสาธารณสุขที่ได้รับยังมีช่องว่างเล็กน้อย ผมยินดีอธิบายและตอบปัญหาทั้งหมด และแนะนำว่าให้หาโอกาสร่วมศึกษาจากนิทรรศการทางทันตสาธารณสุขที่จัดขึ้นทุกจังหวัดทุกๆปีอยู่แล้ว จะได้ประโยชน์มากครับขอตอบคำถามดังนี้

1. เรื่องการอุดฟัน ทันตแพทย์จะกรอฟันที่ผุ เสียออกจนหมด แล้วยังแต่งส่วนที่ง่ายแก่การผุต่อออกก่อนการอุดด้วยวัสดุอุดฟันถ้าทำอย่างถูกวิธีและหลักวิชาการก็จะได้ผลดี คือ ฟันนั้นจะใช้การได้เป็นปกติอีกนาน ซึ่งคนไข้เองจำเป็นต้องดูแลรักษาสุขภาพอย่างดีด้วย ไม่เช่นนั้นฟันซี่นี้ก็จะผุหรือเป็นโรคเหงือก จนต้องเสียไปก็ได้

2. คราบหินปูนที่เกาะตามฟัน จะเป็นที่กักขังและสะสมของสิ่งสกปรกและเชื้อโรค ซึ่งจะเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคเหงือก หรือโรคปริทันต์ ทั้งผิวที่หยาบแข็งของหินปูนจะระคายเคืองต่อเหงือก ทำให้เลือดออก และติดเชื้อจากบริเวณเหงือกได้ เป็นต้น

3. หลังจากขูดหินปูนและอุดฟันแล้ว จะต้องแปรงฟัน ใช้เส้นใยไนล่อน ทำความสะอาดอย่างถูกต้อง ก็จะสามารถรักษาสุขภาพที่ดีในช่องปากได้ และไม่เป็นโรคปริทันต์ แต่ในรายที่เป็นโรคปริทันต์ขั้นลุกลามมาก ก่อนการขูดหินปูน จำเป็นต้องทำการรักษาโรคปริทันต์ให้หายเป็นปกติเสียก่อน การขูดหินปูนเท่านั้นเพียง 1-2 ครั้งจะไม่หายขาด

4. ปัญหาเรื่องกลิ่นปาก มีการเขียนบทความลงในนิตยสารนี้และอื่นๆอยู่มาก คุณจะพบว่ามีสาเหตุมากมาย และคราบหินปูนที่เป็นแหล่งสะสมของความสกปรกและเชื้อโรคหรือจุลินทรีย์ ก็เป็นสาเหตุหนึ่งของการมีกลิ่นปากไม่สะอาดด้วยเช่นกัน

5. เรื่องการแปรงฟัน คนส่วนใหญ่ก็แปรงฟันกันอยู่ทุกวัน แต่ก็ยังมีปัญหาโรคฟันผุและโรคเหงือก ทั้งนี้เพราะการแปรงฟันไม่ถูกวิธี และฟันคนเราก็มีลักษณะเฉพาะ มีรูปร่างต่างๆกัน แต่ละตำแหน่งบางครั้งขนแปรงไม่สามารถเข้าไปทำความสะอาดได้ทั่วถึง จึงต้องใช้เส้นใยไนล่อนทำความสะอาดฟัน เพื่อกำจัดเศษอาหารหรือสิ่งสกปรกตามซอกฟัน

ในกรณีที่เป็นโรคเหงือกและมีหินปูนสะสมอยู่ การแปรงฟันไม่สามารถกำจัดหินปูนออกได้ ต้องไปพบทันตแพทย์ให้กำจัดหินปูน และรักษาโรคเหงือกเสียก่อนจึงจะหาย แต่ถ้ากลิ่นปากมีสาเหตุจากอย่างอื่นก็ต้องแก้ที่สาเหตุครับ

6. คงเป็นไปไม่ได้ที่คนเราจะอมน้ำยาบ้วนปากชนิดใดๆไว้ตลอด 24 ชั่วโมง ในแต่ละครั้งที่เราอมยาฆ่าเชื้อโรคดังกล่าว จะยังคงฤทธิ์อยู่เล็กน้อย เพราะถูกบ้วนทิ้งไปและคงฤทธิ์อยู่ชั่วขณะหนึ่ง เพราะน้ำยาจะออกมาชะล้าง คงมีแต่ความรู้สึกต่อสารแต่งกลิ่นในน้ำยา ที่ทำให้ผู้ใช้รู้สึกว่า ดีกว่าไม่อมเท่านั้นเอง

7. ปัญหาเรื่องฝ้าสีขาวที่ลิ้นมีสาเหตุและการวินิจฉัยได้หลายอย่าง วิธีง่ายๆ คุณลองดูแลเรื่องความสะอาดของฟัน และใช้แปรงสีฟันขนแปรงอ่อน ทำความสะอาดลิ้นทุกครั้งเวลาแปรงฟัน และใช้น้ำเกลืออมบ้วนบ่อยๆ (เกลือป่นครึ่งช้อนชา ละลายน้ำสุก 1 แก้ว) หากไม่ดีขึ้น ควรไปปรึกษาแพทย์ หรือทันตแพทย์ดีกว่า
ทพ.ณรงค์ ลุมพิกานนท์