เด็กสามขวบ ถึงสี่ขวบ

344. ของแปลกปลอมเข้าจมูก

เด็กวัย 3-4 ขวบนี้ เวลากินถั่ว หรือช็อกโกแลตเม็ดกลม ๆ หรือเล่นกับเมล็ดผลไม้ บางครั้งก็เผลอเอาใส่เข้าไปในรูจมูก เมื่อรู้จมูกอุดตัน เด็กจะเอานิ้วแหย่เข้าไปและพยายามเอาเมล็ดผลไม้ออก แต่การทำเช่นนั้นกลับดันให้มันติดลึกเข้าไปอีก กว่าเด็กจะมาชี้ให้แม่ดูในรูจมูก เมล็ดผลไม้ก็เข้าไปลึกจนมองเห็นนิดเดียวและเอาออกเองได้ยาก คีมคีบเล็ก ๆ ที่ตามบ้านไม่สามารถคีบเอาออกได้ เพราะเมล็ดถั่ว เมล็ดผลไม้นั้นผิวลื่น ต้องใช้คีมพิเศษของแพทย์โรคหู คอ จมูก จึงจะเอาออกได้

เวลาเด็กเข้ามาใกล้ และรู้สึกว่าจมูกของลูกส่งกลิ่นเหม็นผิดปกติ ควรตรวจดูรูจมูกอย่างละเอียด หากรูจมูกมีกลิ่นเหม็นข้างเดียว อาจมีเศษผ้า เศษกระดาษ หรือเศษพลาสติกอยู่ข้างใน เด็กวัย 3-4 ขวบนี้เมื่อมีของแปลกปลอมเข้าไปอยู่ในรูจมูกจะไม่ค่อยบอกพ่อแม่

345. ผื่นแพ้หรือลมพิษ
เด็กเล็ก ๆ ก็เป็นลมพิษได้ ลักษณะอาการไม่ต่างจากของผู้ใหญ่ เวลาเป็นลมพิษเด็กจะรู้สึกคัน เมื่อถอดเสื้อหน้าออกมาดูจะเห็นผื่นแดงเหมือนรูปแผนที่ตามบริเวณหน้าอก แผ่น หลัง หน้าท้อง ฯลฯ ถ้าเป็นผื่นบนหนังตาจะบวมมากจนตาปิด หากเป็นบนปากริมฝีปากจะแดงมาก เด็กมีอาการคันแต่ไม่มีไข้
ถ้าเด็กเป็นลมพิษหลังจากกินปู ปลา กุ้ง หอย หรือไส้กรอกไปได้ไม่กี่ชั่วโมง ให้สงสัยว่าเด็กอาจแพ้อาหารที่กินเข้าไป แต่ส่วนใหญ่เรามักไม่ทราบสาเหตุ บางครั้งเด็กไปสัมผัสของบางอย่างก็เป็นลมพิษได้ เช่น ไปเล่นอยู่ในดงหญ้า สัมผัสใบไม้หรือยางไม้บางชนิด (เช่น มะม่วง) แม้แต่ถ้วยชามที่ลงรัก (เครื่องเงิน) ก็ทำให้เด็กแพ้ได้  การถูกแมลงกัดต่อยก็ทำให้เป็นลมพิษ เด็กบางคนแพ้มด แพ้ยุง ฯลฯ
ยาบางชนิด (เช่น เพนิซิลลิน ซัลฟา) ก็ทำให้บางคนเป็นผื่นแพ้ หากเด็กเป็นผื่นหลังจากกินยาแก้หวัด ให้หยุดยานั้นและไปปรึกษาแพทย์ เด็กบางคนแพ้อากาศหนาว เมื่อผิวหนังถูกลมเย็นจัดก็เป็นผื่นแพ้

หากคิดว่าอาหารที่กินเข้าไป คือต้นเหตุของลมพิษ ควรสวนทวาร เอาอาหารที่ตกค้างอยู่ในลำไล้ออกจากร่างกายเสีย ผิวหนังบริเวณที่คันให้ทายาแก้ผื่นคัน เช่น คาลาไมน์ โลชั่น หรือครีมที่มีตัวยาแอนติฮิสตามีนผสมอยู่ น้ำแข็งก็ช่วยลดอาการคัน แต่อย่าอาบน้ำอุ่นให้เพราะความร้อนจะทำให้คันยิ่งขึ้น ควรตัดเล็บเด็กให้สั้น เพื่อป้องกันไม่ให้เกาจนเป็นแผล
ผื่นแพ้หรือลมพิษอาจหายไปภายในเวลาไม่กี่ชั่วโมง หรือบางคนก็เป็น ๆ หาย ๆ อยู่นาน 1-2 สัปดาห์ โดยทั่วไปผู้ใหญ่จะหายเร็วกว่า สำหรับรายที่เป็นลมพิษบ่อย ๆ จนน่ารำคาญ ควรหาต้นเหตุให้พบ และพยายามหลีกเลี่ยงสารเหล่านั้น แพทย์บางคนแนะนำให้ใช้วิธีนำสารสกัดของตัวต้นเหตุฉีดเข้าไปในร่างกายทีละน้อย จนกระทั่งร่างกายชินกับสารนั้น

อย่างไรก็ตาม การตรวจหาสารที่ก่อภูมิแพ้จะต้องทดลองฉีดสารสกัดสารพัดชนิดเข้าใต้ผิวหนัง ทำให้เด็กเจ็บและกลัวเข็มฉีดยา ดังนั้น การที่เด็กเป็นลมพิษเพียงหนสองหน คุณแม่อย่าบ้าจี้ถึงกับพาลูกไปฉีดสารสกัด อย่าลืมว่าสิทธิ์ในการตัดสินใจว่าลูกควรจะถูกตรวจหรือไม่ อยู่ที่แม่ ไม่ใช่หมอ
สำหรับเด็กที่กินไข่แล้วเป็นลมพิษ เวลาพาไปฉีดวัคซีน ซึ่งใช้ไข่ในการผลิต (เช่น วัคซีนป้องกันโรคหัด ไข้หวัดใหญ่) ต้องบอกให้แพทย์ทราบก่อนฉีดด้วย เด็กที่เป็นผื่นแพ้เพราะไข่ มิใช่ว่าจะกินไข่ไม่ได้ไปตลอดชีวิต เว้นระยะสักครึ่งปีแล้ว ค่อย ๆ ให้กินไปทีละน้อยเด็กก็จะกินไข่ได้
ตามปกติลมพิษจะหายไปภายใน 1-2 สัปดาห์ แต่บางครั้งอาจเป็นอยู่นานกว่าเดือน เราเรียกลมพิษเรื้อรัง ลมพิษชนิดเรื้อรังนี้ ถ้ามีอาการคันร่วมด้วยก็เดือดร้อนหน่อย แต่ต้องคิดว่าเป็นโรคไม่มีอันตราย มิฉะนั้นพ่อแม่จะประสาทตาย ขอให้มั่นใจว่าลมพิษจะต้องหายแน่นอน เด็กจะไม่เป็นลมพิษไปตลอดชีวิต บางรายเจ้าตัวเด็กผู้เป็นไม่โวยวายอะไร แต่พ่อแม่กลับเป็นห่วงกลุ้มใจ และพาลูกตระเวนเปลี่ยนหมอรักษาไปเรื่อย

ลมพิษที่เกิดจากอาการเย็น เมื่อหายหนาว ผื่นก็หาย หากต้นเหตุ เกิดจากผ้าใยสังเคราะห์ เปลี่ยนไปใช้ผ้าฝ้ายก็หาย ถ้าเป็นเพราะพยาธิ ก็ถ่ายพยาธิเสีย แต่ส่วนใหญ่เรามักจะหาสาเหตุไม่พบ และหากไม่มั่นใจจริง ๆ ก็อย่าเหมาเอาว่าอาหารชนิดหนึ่งชนิดใดเป็นต้นเหตุ ไม่ควรรักษาเด็กด้วยวิธีฉีดกระตุ้นภูมิคุ้มกันเพื่อป้องกันลมพิษ โดยเฉพาะเจ้าพวกสารอาหาร เพราะอาจมีอันตรายถึงแก่ชีวิต และไม่ค่อยได้ผลเสียด้วย ควรใช้วิธีหลีกเลี่ยงอาหารชนิดนั้นแทน