มือหมอตำแย

มือหมอตำแย

“หมอครับ ช่วยดูเจ้าแดงน้องสาวของผมให้หน่อยเถอะครับ มันหายใจหอบ มือเท้าเย็น บ่นชาไปทั้งตัว เป็นมาร่วมชั่วโมงแล้ว”

“มีเรื่องทะเลาะกับใครหรือเปล่าครับ” หมอถาม

“อ๋อ ก็ก่อนที่มีอาการแบบนี้ มันถูกแม่ดุเรื่องชอบหนีไปเที่ยวนอกบ้านบ่อยๆ ก็คงจะนึกน้อยอกน้อยใจ...หมอว่าอาการที่เป็นนี้ มันเกี่ยวกับที่ถูกแม่ดุหรือเปล่าครับ”

เมื่อหมอมองดูอาการของเจ้าแดง ซึ่งขณะนี้นอนแน่นิ่ง หายใจหอบลึก ถามไม่ยอมตอบ หลับตาแน่น แต่ขมิบหนังตาเป็นพักๆ ที่มือและขามีญาติ 4 คน คอยบีบคอยนวดอยู่คนละข้าง มือทั้งสองข้างนั้นจีบเกร็ง นิ้วหัวแม่มือเกร็งแข็งไปรวมตัวอยู่กับนิ้วอื่นๆ เหมือนมือหมอตำแยที่สอดเข้าช่องคลอด (ภาพที่1-3)

พ่อแม่และพี่น้องที่อยู่ข้างๆ ต่างพากันวิตกกังวล กลัวว่าเจ้าแดงจะเป็นอะไรไป

หมอทำการตรวจร่างกาย ฟังปอด ฟังหัวใจ จับชีพจรวัดความดันซึ่งก็เป็นปกติดี จึงค่อยๆ บอกกับญาติของคนไข้ว่า

“ไม่เป็นอะไรมากมายหรอกครับ ให้ยาสักเดี๋ยวเดียวก็หายได้ อาการที่เป็นนี่ เกิดจากการได้รับการกระทบกระเหมือนทางจิตใจ ถ้าปรับความเข้าใจ แสดงความเห็นอกเห็นใจ ก็หายได้ครับ”

อาการมือจีบเกร็ง คล้ายชักนี้ เกิดขึ้นเนื่องจากคนไข้ เสียใจ น้อยใจ ขัดใจ แล้วพาให้หายใจหอบลึก เหมือนกับแสร้งทำ เมื่อหอบลึกนานๆ ก๊าซคาร์บอนไดอ๊อกไซด์ในเลือดก็ลดน้อยลง เลือดในร่างกายก็ แปรเปลี่ยนสภาพเป็นด่างมากขึ้น เมื่อเลือดเป็นด่างมากขึ้น เจ้าธาตุแคลเซียมในเลือดก็พาให้ลดลงชั่วคราว เมื่อธาตุแคลเซียมในเลือดลดลง ก็เลยทำให้มือเกร็งดังกล่าว จะบีบจะนวดอย่างไรก็ไม่หาย จนกว่าจะหยุดหายใจลึกๆ สภาพต่างๆ ก็จะกลับคืนสู่ปกติ แล้วมือก็จะหายเกร็งไปเอง

อาการแบบนี้ เจอมากในเด็กสาวๆ ที่อยู่ดีๆ ถ้าเกิดมีอะไรทำให้กระทบกระเทือนจิตใจเข้า ก็จะเกิดอาการขึ้นทันที บางคนทำแน่นิ่งเหมือนคนตาย (แต่เผลอขมิบตาให้เห็น) บางคนชักเกร็งทั้งตัว (แต่ไม่กัดลิ้นตัวเอง ไม่ปัสสาวะราด ไม่ชักตกเตียง เหมือนอาการชักจากโรคทางกาย) แต่ที่พบได้บ่อยคือ อาการหายใจหอบลึก สักพักหนึ่งก็บ่นชาไปทั้งตัว มือเท้าเย็น มือจีบเกร็งทั้ง 2 ข้าง ในชนบท บางทีเข้าใจว่า เกิดจากผีเข้า ปอบทำ เรียกหมอผีมาทำพิธี ก็หายได้เหมือนกัน

มีข้อน่าสังเกตที่น่าสนใจอันหนึ่งคือ ถ้าญาติมามุงมานวดเอาใจกันมากๆ อาการที่เป็นนั้นจะเป็นมากขึ้น แต่เมื่อพาไปพบหมอ จะเป็นหมอปริญญาหรือหมอผี อาการจะดีขึ้น เพราะคนไข้รู้สึกว่า ‘ชนะแล้ว’

เมื่อพบคนที่มีอาการ ชัก มือจีบ ควรทำอย่างไร

ก่อนอื่นอย่าได้ตกใจ ถ้าพบว่ามีสาเหตุจากการขัดใจกันดังกล่าว ก็ให้รีบปรับความเข้าใจ ไม่ต้องบีบไม่ต้องนวด ถ้ายังเป็นอยู่ ก็ปล่อยให้นอยตามลำพัง คอยเฝ้าดูอาการห่างๆ สักพัก แต่ถ้ายังหายใจหอบลึก มือจีบเกร็งมากอยู่ ก็ให้เอาถุงกระดาษหรือถุงพลาสติค ครอบจมูกและปาก ถ้าให้หายใจในถุง สัก 5-10 นาที เพื่อสูดก๊าซคาร์บอนไดอ๊อกไซด์ เข้าไปในเลือด ทำให้เลือดลดความเป็นด่างลง แคลเซียมที่ต่ำอยู่ก็คืนสู่ระดับปกติ ก็จะหายมือเกร็งได้เอง

แต่ทั้งนี้ต้องแน่ใจว่า อาการหอบมือเกร็งนี้ เกิดจากเรื่องทางจิตใจจริงๆ ไม่ใช่สาเหตุอื่น ถ้าไม่แน่ใจก็ควรจะพาไปหาหมอหมอก็คงจะทำอย่างเดียวกันนี้ หรือไม่ก็อาจฉีดยานอนหลับ เช่น ไดอาซีแพมเข้าเส้นหรือเข้ากล้ามให้หลับไป ก็หายได้

อาการมือจีบเกร็ง นอกจากขัดใจเป็นส่วนใหญ่แล้ว บางครั้งก็อาจพบในคนที่มีธาตุแคลเซี่ยมในเลือดต่ำ เช่น โรคของต่อมพาราธัยรอยด์ (ซึ่งควบคุมเกี่ยวกับการปรับดุลยธาตุแคลเซี่ยมในร่างกาย) คนที่ผ่าตัดคอพอก (ต่อมธัยรอยด์) อาจถูกตัดต่อมพาราธัยรอยด์ที่อยู่ข้างๆ ทำให้แคลเซี่ยมในเลือดต่ำ เกิดอาการมือจีบเกร็งแบบเดียวกันได้ การรักษาก็ต้องฉีดแคลเซี่ยมเข้าทางเส้นเลือดเวลามีอาการ