มดลูก

มดลูก




มดลูกเป็นอวัยวะของระบบสืบพันธุ์เพศหญิงที่อยู่ในอุ้งเชิงกราน มีลักษณะคล้ายลูกแพร์ฝรั่ง (ลูกฝรั่งของไทย) มีขนาดโดยปกติยาวประมาณ 3 นิ้ว เป็นที่สำหรับการตั้งครรภ์ สามารถขยายตัวได้มากตามความเจริญเติบโตของเด็ก และจะหดตัวกลับคืนสู่สภาพปกติภายหลังคลอดแล้ว

ส่วนประกอบของมดลูก
มดลูกประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ 3 ส่วนคือ
ตัวมดลูก (Body and Fundus)
ปากมดลูก (Cervix)
ปีกมดลูก (Uterine tube)



⇒ ตัวมดลูก
เป็นบริเวณส่วนใหญ่และเป็นที่สำหรับให้เด็กเจริญเติบโต ภายในตัวมดลูกก่อนที่จะมีการตั้งครรภ์หรือการตกไข่ จะมีการเปลี่ยนแปลงที่ผนังมดลูก มีการขยายตัวเพื่อเตรียมที่จะรับไข่ที่ผสมแล้ว ถ้าไข่ไม่ได้รับการผสมจากเชื้อตัวผู้ ผนังมดลูกก็จะค่อย ๆ เสื่อมลงและมีการบีบตัวเพื่อขับสิ่งต่าง ๆ ที่ถูกสร้างขึ้นมาทิ้งไปพร้อมทั้งมีการตกเลือดด้วย การตกเลือดนี้จะปรากฏเป็นประจำทุก ๆ 28 วัน หรือทุก ๆ เดือน จึงเรียกว่า “มีประจำเดือน” หรือ “เมนส์” (mens) การมีประจำเดือนเป็นการทำความสะอาดภายในมดลูก ความสกปรกต่าง ๆ ทั้งหลายจะถูกชะออกมา ขณะเดียวกัน ถ้าไม่รักษาความสะอาดให้ดี อาจจะเกิดการอักเสบติดเชื้อได้ง่าย

ในกรณีที่ใช้ผ้าอนามัยเพื่อป้องกันเวลามีประจำเดือนนั้น เป็นสิ่งที่ดี แต่ควรจะรีบเปลี่ยนและทำความสะอาดทันที ไม่ควรปล่อยทิ้งไว้นาน เนื่องจากประจำเดือนที่ตกผ่านมาตามช่องคลอดจะถูกผ้าอนามัยกั้นไว้ ทำให้ประจำเดือนไหลย้อนกลับไปทางปีกมดลูกเข้าสู่ช่องท้อง ซึ่งเป็นการกระตุ้นให้ร่างกาย สร้างสารพวกเส้นใยมาคลุมอยู่ภายนอก ทำให้มดลูกถูกพอกด้วยเส้นใยเหล่านี้ และหนาตัวขึ้น เรียกว่า “ไฟบรอยด์” (Fibroid) หรือก้อนเนื้อ มดลูกก็ขยายตัวไม่ได้ อาจจะเป็นสาเหตุให้เกิดเนื้องอกหรือมะเร็งได้ง่าย และเวลามีประจำเดือนจะมีอาการปวดมดลูกมาก

                     


⇒ ปากมดลูก
เป็นส่วนปลายแคบๆ และสั้น อยู่ทางล่างติดต่อกับช่องคลอด เป็นที่สำหรับให้เชื้อตัวผู้ผ่านเข้าสู่มดลูก ถ้าปากมดลูกผิดปกติ จะทำให้เชื้อตัวผู้ผ่านเข้าไปผสมกับไข่ไม่ได้ อันเป็นสาเหตุหนึ่งที่คู่สมรสที่แต่งงานมาหลายปีแล้ว ก็ยังไม่มีบุตรด้วยกัน ในกรณีเช่นนี้ควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาทางแก้ไข

⇒ ปีกมดลูก
เป็นส่วนบน มีลักษณะเป็นท่อแคบ ๆ และยาว อยู่ข้างละอันคล้ายเขาควาย ตรงปลายเปิดเป็นช่องบานออกเหมือนปากแตรสำหรับรับไข่จากรังไข่ และเป็นทางผ่านของไข่ไปสู่ตัวมดลูก นอกจากนี้เชื้อโรคหรือสิ่งสกปรก อาจจะผ่านจากช่องคลอดไปตามมดลูก ปีกมดลูก เข้าสู่ช่องท้องได้ง่าย โดยทางเดียวกันนี้

มดลูกจึงเป็นแหล่งที่อาจจะมีเชื้อโรค สิ่งแปลกปลอม สิ่งสกปรก ผ่านเข้าออกเสมอ ถ้าขาดความระมัดระวังหรือรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ในการรักษาความสะอาดอย่างถูกสุขลักษณะอนามัยที่ดีแล้ว จะทำให้ร่างกายติดเชื้อ เกิดการอักเสบของมดลูก ปีกมดลูกหรือช่องท้องได้ ซึ่งพบได้บ่อยหลังมีประจำเดือนหรือหลังคลอดใหม่ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หลังทำแท้งกับหมอเถื่อน มักเกิดการติดเชื้อ (มีไข้หนาวสั่น ปวดเจ็บท้องน้อยอย่างรุนแรง) เป็นอันตรายถึงตายได้
นอกจากไฟบรอยด์และก้อนเนื้องอกที่พบมากที่มดลูกแล้ว คนชราที่เคยมีบุตรหลายคน อาจจะมีปัญหาในการปวดปัสสาวะบ่อย ๆ และกะปริบกะปรอย ซึ่งอาจมีสาเหตุมาจากการที่มดลูกหย่อนยานและกดทับอยู่บนกระเพาะปัสสาวะ จนทำให้เกิดการอักเสบของกระเพาะปัสสาวะ

ข้อควรระวังสำหรับผู้หญิงทุกคน ก็คือ ถ้าหากมีอาการตกขาวอย่างผิดสังเกต หรือมีประจำเดือนผิดปกติ เช่น ออกกะปริบกะปรอยหรือออกมามากกว่าปกติ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ผู้หญิงในช่วงอายุ 40-50 ปี ก็ควรจะปรึกษาแพทย์ เพราอาจเป็นมะเร็งของปากมดลูกได้ ซึ่งเป็นโรคที่พบได้บ่อยมากในผู้หญิงชรา และถ้าได้รับการรักษาในระยะเริ่มแรก ก็สามารถช่วยให้มีชีวิตยืนยาวเช่นคนปกติได้ ถ้าเป็นไปได้ ควรจะให้แพทย์ตรวจเชื้อมะเร็งปากมดลูกปีละครั้ง ก็จะเป็นประโยชน์ต่อตัวท่านมากเชียวครับ