100 ปี การสาธารณสุขไทย

            ...ในเดือนพฤศจิกายน พุทธศักราช 2561 คือในอีก 2 ปีข้างหน้า  จะเป็นปีที่ระบบการสาธารณสุข (แผนปัจจุบัน)ของไทยมีวาระอายุครบรอบ 100 ปี...

            ...ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว  ได้มีการบูรณาการงานด้านการแพทย์และการสุขาภิบาลมาอยู่ด้วยกันในความรับผิดชอบของหน่วยงานใหม่หน่วยหนึ่ง  โดยมีสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารังสิตประยูรศักดิ์กรมพระยาชัยนาทนเรนทร พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  เป็นอธิบดีคนแรก  หน่วยงานใหม่นี้มีชื่อว่า “กรมสาธารณสุข” สังกัดกระทรวงมหาดไทย  ซึ่งต่อมามีการยกฐานะเป็นกระทรวงการสาธารณสุข (เมื่อปี พ.ศ. 2485) การตั้งกรมสาธารณสุขขึ้นในวันที่ 27 พฤศจิกายน 2461 นี้ถือเป็นจุดเริ่มต้นของระบบการสาธารณสุขไทย

            ....ในวาระดังกล่าวกระทรวงสาธารณสุข ร่วมกับภาคีเครือข่ายสาธารณสุข 50 องค์กร จึงได้เตรียมการจัดงานเฉลิมฉลอง 100 ปี การสาธารณสุขไทย (2461 – 2561) ขึ้น  โดยได้มีการบันทึกข้อตกลงร่วมมือกัน  เริ่มวันที่ 10 พฤษภาคม 2559 โดยมีปลัดกระทรวงสาธารณสุข เป็นประธาน

            .....กิจกรรมที่สำคัญของงานดังกล่าวคือ

1.      การจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ถาวรและหอจดหมายเหตุขึ้นภายในกระทรวงสาธารณสุขเพื่อจัดแสดงเรื่องราวประวัติศาสตร์  และการพัฒนาของงานสาธารณสุขในด้านต่างๆ

2.     การปรับปรุงภูมิสถาปัตย์ สุขาภิบาลสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะการปลูกต้นไม้เพื่อช่วยทำให้โรงพยาบาลทุกระดับเป็นพื้นที่สัปปายะ (สบาย) แก่ผู้คนที่ต้องไปใช้บริการมากขึ้น

3.     การส่งเสริมการศึกษาวิจัย และงานวิชาการด้านประวัติศาสตร์สาธารณสุข  โดยมอบหมายให้สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.) จัดทำแผนและระบบการสนับสนุน

4.     สำรวจผู้สูงวัยอายุ 100 ปี หรือมากกว่าทั่วประเทศ เพื่อการเรียนรู้และสร้างความตระหนักคุณค่าของการมีอายุยืนยาว

5.     คัดเลือกบุคคลต้นแบบในประวัติศาสตร์สาธารณสุข ซึ่งมีทั้งข้าราชการ อาสาสมัคร และแม้กระทั่งชุมชนต้นแบบ

6.     ส่งเสริมให้สถาบันการศึกษา  ร่วมมือกับสภาวิชาชีพ และภาคเอกชน  สร้างและผลิตบุคคลากรเพื่อถวายเทอดพระเกียรติเป็นการพิเศษเฉพาะสำหรับวาระแห่งการเฉลิมฉลองครั้งนี้

7.     จัดทำหนังสือ “100 เรื่องสุขภาพต้องรู้ คู่ครัวเรือน”  เพื่อเป็นคู่มือให้ความรู้สำคัญๆในชีวิตประจำวัน  และเผยแพร่เพื่อเป็นประโยชน์แก่ประชาชน

งานครั้งนี้จะแตกต่างจากกิจกรรมครบรอบวาระที่หน่วยงานต่างๆนิยมจัดกัน  ซึ่งมักเน้นกิจกรรม (Event) ในรูปแบบต่างๆ  แต่สำหรับงาน 100 ปี การสาธารณสุขไทย จะมีเวลาดำเนินการถึง 3 ปี  คือตั้งแต่ตุลาคม 2559 – กันยายน 2562 โดยยุทธศาสตร์การดำเนินการจะเน้นทั้ง 3 มิติด้วยกัน อันได้แก่

1.      การเฉลิมฉลอง (Celebration) เช่น การจัดงานมหกรรม  การจัดงานแสดงผลงานด้านสุขภาพ  การประชาสัมพันธ์ ซึ่งจะให้ความสำคัญสูงสุด (Peak) ในปี 2561 – 2562

2.     การจัดกิจกรรม (Event) ในรูปแบบต่างๆ เช่น การปลูกต้นไม้,  การจัดสัปดาห์รณรงค์เรื่องสุขาภิบาล  การเผยแพร่ภาพยนต์สารคดีประวัติศาสตร์

3.     การวางระบบ (System) ในเรื่องใหม่ๆ หรือเรื่องที่ต้องให้ความสำคัญมากขึ้นในยุคโลกาภิวัฒน์ เช่น การดูแลผู้สูงวัย  การพัฒนาโรงพยาบาลให้มีระบรรยากาศที่รื่นรมย์  การพัฒนาแพทย์แผนไทย เป็นต้น

ทั้งนี้ผลที่คาดว่าจะได้รับคือ ภาพลักษณ์และประจักษ์พยานแห่งความสำเร็จของการสาธารณสุขไทย  ซึ่งจะนำไปสู่จังหวะก้าวใหม่ๆในการพัฒนาการสาธารสุขไทยในศตวรรษ 100 ปี ที่สองให้ก้าวหน้า และตอบสนองความต้องการของสังคมได้ดีขึ้นๆไปยิ่งกว่าเดิม...